استفاده ۸۵ درصد کاربران از فیلترشکن نشانه مقاومت جمعی و زیرپوستی ضد تصمیم سازی های نادرست است
به گزارش تعمیر تلفن، در نشست تخصصی «جامعه و آینده ایران» در وزارت ارتباطات، مرضیه ادهم با نگاهی انتقادی به سیاستگذاری های رسانه ای، از نحوه مواجهه حاکمیت با مساله اینترنت انتقاد نمود.
نگار علی- پنل تخصصی «جامعه و آینده ایران» با محوریت حکمرانی اینترنت روز گذشته در وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برگزار گردید، مرضیه ادهم، پژوهشگر حوزه سیاستگذاری رسانه و فضای مجازی، با نگاهی انتقادی به نحوه مواجهه حاکمیت با اینترنت، به ریشه های فرهنگی، سیاسی و گفتمانی سیاستهای فیلترینگ و مدیریت رسانه در کشور پرداخت.
بی پاسخ ماندن یک فیل بزرگ در اتاق
ادهم با اشاره به این که آغاز گفت و گو در رابطه با اینترنتِ پر اختلال، تصمیمی شجاعانه بوده، اظهار داشت: «برای یک فیل بزرگ خاکستری مثل مساله اینترنت، دیگر نمی توان ادای ندیدن درآورد. این که وزارت ارتباطات پیش قدم شده و تلاش نموده فضای گفتگویی بوجود آورد، کار ساده ای نیست. خوشحال کننده است که چنین حرکتی آغاز شده؛ چونکه چاره ای جز شنیدن صدای افراد اثرگذار نداریم.»
او در ادامه با طرح فاصله میان ادبیات نظری و آن چه در عمل رخ داده، افزود: «ما اغلب در رابطه با بستر فنی اینترنت صحبت می نماییم، ولی مساله فراتر از جاده و ماشین و زیرساخت است. ما بیش از اندازه برای اینترنت در سیاستگذاری نقش قائل شده ایم، طوری که گویی همه چیز از دل آن بیرون می آید، در صورتیکه خیلی از مشکلات اجتماعی و فرهنگی ما قبل از اینترنت هم وجود داشته اند و الان فقط در بستر جدیدی بازنمایی می شوند.»
سیاست گذاری رسانه، بازتاب گفتمان غالب
ادهم با اشاره به روند تاریخی مواجهه ایران با فناوری های نوظهور مانند ویدئو، ماهواره و سپس اینترنت، اظهار داشت: «یکی از مشکلات اصلی ما این بوده که هیچگاه برای رسانه های نوظهور چارچوب مشخصی نداشتیم. سیاستگذاری ما از ابتدا به جای ایجاد یک گفتمان منسجم، بیشتر حالت واکنشی و سلبی داشته؛ فقط شوراهای محدودکننده و قوانین بازدارنده اضافه شده اند، بدون آن که ظرفیت پاسخ گویی، شفافیت و گفت و گوی اجتماعی در فضای رسانه تقویت شود.»
او اضافه کرد: «در کشورهایی مانند آمریکا یا اتحادیه اروپا، حتی اگر قوانینی محدودکننده تصویب شود، آن فرایند همراه با شنیدن صدای ذی نفعان است. بعنوان مثال، آمریکا در دوره اوباما کوشش کرد با تأکید بر دفاع از کودکان، قانونی برای محدودسازی محتوا تصویب کند، اما با مقاومت عمومی رو به رو شد و طرح پیش نرفت. یا در اروپا، باآنکه آزادی هایی محدود می شود، ذی نفعان درک می کنند که دستاوردهایی هم دارند.»
در مقابل، بگفته ادهم، در ایران از ابتدا «آش با جاش حذف می شود»: «مردم اساساً تجربه ای از دسترسی نرمال ندارند. وقتی فردی احساس کند از ابتدا چیزی را به او نداده اند، دیگر نمی توان انتظار داشت محدودسازی های بعدی برایش مشروعیت داشته باشد.»
آغاز مواجهه امنیتی از سال ۸۸
ادهم با اشاره به نقطه عطفی در گفتمان رسمی کشور اظهار داشت: «ادبیات اولیه سیاستگذاری ما از سال ۱۳۸۸ به بعد امنیتی شد. تلفیقی از وقایع داخلی و بهار عربی سبب شد که سیاست گذاران نگاه تهدیدمحور به اینترنت داشته باشند. از آن پس، به جای پاسخ گویی در مقابل ضعف های اطلاعاتی و رسانه ای، با کنترل و محدودسازی مواجه شدیم. نتیجه هم این شد که از طرفی می خواستیم در رسانه های اجتماعی انقلاب صادر نماییم و دیده شویم، ولی از سوی دیگر، اینترنتی محفوظ و گلخانه ای می خواستیم.»
اینترنت و مساله پاسخ گویی عمومی
او در انتهای سخنان خود با اشاره به چالش پاسخ گویی و مرجعیت رسانه ای در وضعیت بحرانی، اظهار داشت: «نمونه اش همین جنگ اخیر است. در وضعیت بحرانی، یا مرجعیت رسانه به صداوسیما برگشت یا به رسانه های فراملی مثل ایران اینترنشنال و بی بی سی. این یعنی ما همچنان در پاسخ گویی عمومی گرفتار ضعف هستیم. وقتی از حکمرانی اینترنت صحبت می نماییم، باید بدانیم که مساله فقط فیلترینگ یا زیرساخت نیست، بلکه به کل ساختار پاسخ گویی و همبستگی اجتماعی ما برمی گردد.»
پژوهشگر حوزه سیاستگذاری رسانه و فضای مجازی: برای درک درست وضعیت فعلی، باید به کلیت گفتمان و سیاستگذاری رسانه ای کشور هم توجه گردد.
در ادامه نشست مرضیه ادهم با لحنی انتقادی و صریح به سیاستگذاری های حاکم در عرصه فضای مجازی پرداخت و دیدگاه هایی را نسبت به نوع نگاه مرکز ملی فضای مجازی و شیوه تصمیم سازی های آن بیان کرد.
ادهم با اشاره به آمار گسترده استفاده از فیلترشکن در ایران اظهار داشت: «وقتی ۸۵ درصد کاربران از فیلترشکن استفاده می نمایند، آیا باید بپذیریم که مردم خودآزارند؟ یا روان پریشند؟ یا نه، شاید اصلاً این یک مقاومت جمعی و زیرپوستی در مقابل تصمیم سازی های نادرست باشد؟»
او با انتقاد از دید دوگانه به افکار عمومی اضافه کرد: «وقتی مردم چیزی بگویند که در امتداد سیاست رسمی است، می گوییم چقدر مردم خوب و بصیرند. ولی بمحض این که زاویه پیدا می کنند، دیگر نه نظرسنجی معتبر می دانید، نه حرف شان را جدی می گیرید. این نگاه قیم مآبانه به مردم، خودش منشاء بی اعتمادی است.»
فیلترینگ تلگرام؛ وعده یوتیوب، عمل هیچ
ادهم در ادامه، عملکرد دوگانه در برخورد با پلت فرم ها را هم زیر سوال برد و اظهار داشت: «الگوی رفتاری ما مشخص است: تلگرام را فیلتر می نماییم، ولی از نسخه های دست کاری شده اش استفاده می نماییم. وعده می دهیم که یوتیوب را برای دانشگاه ها آزاد می نماییم، اما هیچ گاه عملی نمی گردد. این رفتارها نه به انسجام کمک می نماید، نه اعتمادسازی می کند.»
از نگاه دیوارکشی تا استخوان در گلو
ادهم با اشاره به نحوه برخورد ساختار حاکم با تکنولوژی های جدید اظهار داشت: «ابزارهایی مانند اینترنت یا جامعه شبکه ای ایران، به جای آن که به عنوان فرصت دیده شوند، تبدیل گشته اند به استخوانی در گلو؛ چیزی که بخشی از حکومت نمی تواند آنرا قبول کند و هم زمان هم قادر به حذفش نیست. این وضعیت، نشانه ای روشن از شکست در حکمرانی است، نه نقطه قوت سیاستگذاری.»
صیانت: قانونی که بی صدا در شورای عالی تصویب شد
او اضافه کرد: «با افتخار می گویند صیانت در مجلس رای نیاورد، اما بندبندش در شورای عالی فضای مجازی تصویب گردید. آن هم پشت درهای بسته، بی هیچ مشارکتی از جانب کنشگران، دانشگاهیان، بازار و مردم.» ادهم تاکید کرد که پیشنهادهای جایگزین و اصلاحیِ عرضه شده توسط جامعه مدنی در جریان مخالفت با طرح صیانت، نه شنیده شد و نه حتی وارد فرایند رسمی بررسی گردید.
شکاف میان روایت ها، شکاف در همبستگی
او در آخر با اشاره به نقش اینترنت در روایت سازی اجتماعی اظهار داشت: «خیلی ها نه روایت ایران اینترنشنال را قبول داشتند، نه صداوسیما را. اما آن روایتی که از زبان یکی مثل خودشان در رسانه های اجتماعی انتشار یافت، توانست اثرگذار باشد. این همان همبستگی ملی واقعی است که سیاست گذاران از آن غافل اند.»
۲۲۷۲۲۷
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب